Ooit werd met stelligheid geloofd dat (interlandelijke) adoptie in het belang was van kinderen en dat dat belang voor altijd voorop zou staan en eeuwig geldend zou zijn. In de praktijk blijkt niets minder waar. Vele geadopteerden, eens geadopteerd met dit internationaal motto als uitgangspunt, fronsen hun wenkbrauwen als je hun uitlegt wat de gevolgen zijn voor henzelf en die van de beide ouderparen. Namelijk, de toe-eigening van de rechten op een kind door ontvangende landen, en het verlies ervan door de ouders in de landen van herkomst.
De mythe dat bij alle adopties werkelijk sprake zou zijn van kinderen zonder ouders en familie kan na vele internationale onderzoeken van de baan. Met andere woorden; dat er geen noodzaak zou zijn om de belangen van eventuele ouders in landen van herkomst te behartigen en de internationale kinderrechten hierin te volgen, blijkt een internationale misvatting. Maar iets wat is verworden tot een gewoonterecht, en daarmee een cultureel fenomeen, is lastig om te buigen.
Dit blijkt ook wederom in de praktijk. In 2007 werd bekend dat ’Rahul’, een geadopteerde jongen uit India, waarschijnlijk nog ouders had en dat hij nooit werkelijk vrijwillig is afgestaan door zijn vermeende ouders. Het verzoek destijds om één en ander op een goede wijze, zonder al te veel aandacht van de media, op te lossen, bleek op tegenwerking van de adoptieouders te stuiten.
Zij gebruikten ’Rahul’ als buffer om niet zelf een reactie te hoeven geven op deze situatie. United Adoptees International (UAI) heeft destijds in een gesprek met vertegenwoordigers van het adoptiebureau Meiling, via wie Rahul was geadopteerd, en de curator van de adoptiefamilie, mevrouw Van Tuyll (voormalige voorzitter van de Europese Koepel van adoptiebureaus, Euradopt) getracht een oplossing te bewerkstelligen voor alle partijen zonder het op een juridisch geschil te laten aankomen. Maar uit dat gesprek werd duidelijk dat niemand van de betrokken partijen van plan was hieraan mee te werken. Met als argument, dat het niet het belang van Rahul zou dienen.
Dezer dagen wordt Rahul opnieuw ten tonele gevoerd. Maar steeds als potentieel slachtoffer door de Nederlandse belangenpartijen. Hij zou niet willen meewerken aan een DNA-test. Angst hebben om terug te moeten keren naar India enzovoorts. Ik betwijfel de objectiviteit van de partijen die namens hem zeggen te spreken. Echter, als de jongen nu zou worden verteld, dat er een moeder is die graag wil weten of hij werkelijk hun zoon is en dat er geen sprake zal zijn van een gedwongen hereniging en terugkeer naar India, dan hoeft hij geen angst te hebben uit het ’rijke’ Nederland te worden gehaald.
Het heeft er alle schijn van, dat er wordt gepoogd een beeld neer te zetten dat hij een weloverwogen keus heeft gemaakt en de consequenties kan overzien voor de lange termijn. Een zogenaamde vrije keus. Maar of daar echt sprake van is, is nog maar de vraag. Want we weten langzamerhand wel dat veel geadopteerden zich vaak gevangen voelen in een dubbele loyaliteit en op een latere leeftijd worstelen met de daaruit voortkomende dubbele moraal. Echter, niemand spreekt over deze consequentie en hoe daar later mee om te gaan. Laat staan waar een geadopteerde eventueel terechtkan als hij daarin vastloopt.
Intussen zijn we drie jaar verder en is het drama verworden tot een juridisch geschil. De moeder en vader van Rahul, mevrouw Nagarani en mijnheer Kathirvelu, maken helaas een zeer kleine kans om hun belang beantwoord te zien. Want hier staan geen gelijkwaardige krachten tegenover elkaar, maar de adoptie-industrie versus een arm echtpaar uit een niet-westers land dat we liever uitbuiten dan beschermen. Want als Rahul nu blond was geweest, de landen waren omgedraaid en Madeleine McCann had geheten, was het pleit snel beslecht.
Er is echter nog een mogelijkheid voor een goede oplossing in deze kwestie. De curator wordt vervangen door iemand met een apolitieke adoptieachtergrond, de invloed van het adoptiebureau wordt uitgebannen en er komt een advies voor medewerking aan een DNA-test. Een volwassen geadopteerde uit India met pedagogische kwaliteiten gaat spreken met Rahul over zijn situatie en de mogelijke gevolgen.
Verder krijgen de vader en moeder van Rahul uitzicht op een ontmoeting met de jongen als blijkt dat de DNA-test positief uitwijst en de adoptieouders hun persoonlijk belang op de achtergrond stellen. Als deze lijn wordt gevolgd, is de kans aanwezig dat er een gezonder klimaat wordt gecreëerd voor alle direct betrokkenen.
Maar de hoop op zo’n oplossing is gering. Immers het kind is geadopteerd onder de westerse definitie van ’in het belang van het kind’ en niet die van armere landen.
Executive Director, Evan B. Donaldson Adoption Institute